Ευρωπαϊκά Πρότυπα για ρούχα προστασίας

Τα πρότυπα για ρούχα προστασίας εργαζομένων ή πρότυπα για ενδύματα προστασίας ορίζουν τις προδιαγραφές για τον ρουχισμό που απαιτείται ενάντια σε διάφορους κινδύνους όπως για παράδειγμα χημικές ουσίες και βιολογικούς παράγοντες, θερμότητα, αντίξοες καιρικές συνθήκες και μηχανικούς κινδύνους (κοψίματα, χτυπήματα κλπ.). Ο ρουχισμός αυτός προστατεύει συγκεκριμένα τον κορμό/κοιλιά (πχ. γιλέκα) και τα χέρια (πχ. μπουφάν) ή τα πόδια (πχ. παντελόνια) αλλά μπορεί να αφορά και σε όλο το σώμα (ολόσωμες φόρμες).

Σε περίπτωση που ενδιαφέρεστε για πρότυπα προστασίας καρπών, όρασης, αναπνοής, ακοής και κεφαλής ή πελμάτων δείτε τους αντίστοιχους οδηγούς που έχουμε ετοιμάσει. Υπάρχουν απλά επαγγελματικά ρούχα χαμηλής προστασίας που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) και δεν απαιτούν απαραίτητα συμμόρφωση με κάποιο πρότυπο. Τέτοια ρούχα είναι για παράδειγμα οι λευκές ρόμπες εργαστηρίου ή οι απλές ρόμπες εργασίας. Σε αυτά τα ρούχα εργασίας ανήκουν επίσης και οι απλές ολόσωμες εργατικές φόρμες (εκτός κι αν απαιτείται υψηλή διακριτότητα ή προστασία από ψύχος κλπ.). Συχνά όμως τα ρούχα αυτά συμμορφώνονται με το βασικό Πρότυπο EN 340.

Αντιθέτως τα μπουφάν, τα παντελόνια και οι φόρμες ψύχους καθώς και τα γιλέκα υψηλής διακριτότητας με ανακλαστικές ταινίες οφείλουν να παράγονται σύμφωνα με συγκεκριμένα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Διάφορα είδη μίας χρήσης, όπως είναι οι ολόσωμες στολές, εφόσον προορίζονται για συγκεκριμένο επίπεδο προστασίας (πχ. από υγρά χημικά ή ραδιενεργούς παράγοντες κλπ.) επίσης οφείλουν να συμμορφώνονται με συγκεκριμένα πρότυπα. Παρακάτω αναφέρονται βασικά Ευρωπαϊκά πρότυπα για ρούχα προστασίας εργαζομένων (EN Standards) που αφορούν σε μηχανικούς κινδύνους (κοψίματα, τρυπήματα κλπ.), αντίξοες καιρικές συνθήκες (όπως ψύχος κλπ.), χημικούς και βιολογικούς κινδύνους, φλόγα και ηλεκτρισμό καθώς και ραδιενέργεια.

Μηχανικοί κίνδυνοι

EN 340:2003 – Ενδύματα προστασίας – Γενικές απαιτήσεις

• σήμανση προσδιορισμού του κατασκευαστή
• σήμανση προσδιορισμού του προϊόντος
• # – καθορισμός μεγέθους ή εύρους μεγεθών
• EN ### – αριθμός συγκεκριμένου Προτύπου

Προστασία από συγκεκριμένο κίνδυνο (βλ. Εικονίδια παρακάτω), καθώς και επίπεδα απόδοσης, όπου εφαρμόζεται

• σήμανση φροντίδας. Πιθανώς να περιλαμβάνει μέγιστο αριθμό πλύσεων (έως ## x)
• τα μίας χρήσης ΜΑΠ να έχουν σήμανση "DO NOT RE-USE" ("ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑ-ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ")

EN 381-11:2002 – Ενδύματα προστασίας για χρήστες αλυσοπρίονων – ενδύματα προστασία άνω μέρους σώματος

EN 471:2003 – Πρότυπο για ενδύματα προειδοποίησης υψηλής διακριτότητας

EN 510:1993 – Πρότυπο για ενδύματα προστασίας για χρήση όπου υπάρχει κίνδυνος περίπλεξης με κινούμενα μέρη

EN 1150:1999 – Ενδύματα υψηλής διακριτότητας για μη επαγγελματική χρήση

• Σήμανση ταυτοποίησης του κατασκευαστή
• Ορισμός του είδους προϊόντος, ονόματος ή κωδικού
• Μέγεθος σύμφωνα με το EN 340
• Αριθμός προτύπου (EN 1150)

EN ISO 13998:2003 – Ποδιές, παντελόνια και αμάνικα γιλέκα για προστασία ενάντια σε κοπή και διάτρηση από μαχαίρια χειρός

Καιρός/ψύχος/βροχή

EN 342:2004 – Ενδύματα και σετ ενδυμάτων προστασίας από το ψύχος

EN 343:2003 – Προστασία από βροχή

EN 14058:2004 – Ενδύματα προστασίας. Ενδύματα για προστασία από ψυχρά περιβάλλοντα

Εικονίδιο ψύχους συνοδευόμενο από επίπεδα για

• Θερμική αντίσταση 1 – 3
• Διαπερατότητα αέρα 1 – 2 (προαιρετικό)
• Αντίσταση υδατοπερατότητας 1 – 2 (προαιρετικό)
• Θερμική μόνωση 1 – 2 (προαιρετικό) για ενδύματα ή σετ ενδυμάτων – υψηλότερες τιμές υποδηλώνουν καλύτερη προστασία σε όλες τις περιπτώσεις

Χημικοί / βιολογικοί κίνδυνοι

EN 465:1995 – Ενδύματα προστασίας από υγρά χημικά

Απαιτήσεις απόδοσης για ενδύματα προστασίας από χημικά με συνδέσεις ανάμεσα στα διάφορα μέρη του ενδύματος που δεν επιτρέπουν την εισροή αερομεταφερόμενων σωματιδίων (spray-tight) (εξοπλισμός Type 4)

EN 466-1:1995 – Ενδύματα προστασίας από χημικούς κινδύνους

Απαιτήσεις απόδοσης για ενδύματα προστασίας από χημικά προστασίας από χημικά με συνδέσεις ανάμεσα στα διάφορα μέρη του ενδύματος που δεν επιτρέπουν την εισροή υγρών (liquid-tight) (εξοπλισμός Type 3)

EN 467:1995 – Ενδύματα προστασίας από υγρά χημικά

Απαιτήσεις απόδοσης ενδυμάτων που παρέχουν προστασία σε μέρη του σώματος

EN 943-1:2002 – Ενδύματα προστασίας από υγρά χημικά

Ολόσωμες στολές προστασίας από χημικά με παροχή οξυγόνου ή χωρίς που δεν επιτρέπουν την εισαγωγή μορίων αέρα “gas-tight” (Type 1) ή που επιτρέπουν την εισαγωγή αέρα “non-gas-tight” (Type 2)

• Αριθμός και ημερομηνία του προτύπου
• Τύπος στολής:
• 1a gas tight με εσωτερική συσκευή αναπνοής
• 1b gas tight με εξωτερική συσκευή αναπνοής
• 1c gas tight στολή που τροφοδοτείται με αέρα
• 2 non-gas-tight στολή που τροφοδοτείται με αέρα
• Έτος κατασκευής και χρόνος ζωής στο ράφι (μπορεί να είναι και στο πακέτο μόνο) Εύρος μεγεθών
• Σημάνσεις για άλλες ιδιότητες όπως καθορίζονται από αντίστοιχα πρότυπα(πχ. αντίσταση σε θερμότητα και φλόγες, μηχανική πρόσκρουση)

EN 943-2:2002 – Ενδύματα προστασίας από υγρά χημικά

Ενδύματα προστασίας από χημικά που δεν επιτρέπουν την εισαγωγή μορίων αέρα “gas-tight” (Type 1) για ομάδες επείγουσας ανάγκης (Emergency Teams = ET)

Τύπος στολής:

• 1a-ET gas tight με εσωτερική συσκευή αναπνοής
• 1b-ET gas tight με εξωτερική συσκευή αναπνοής

– κι επιπλέον είτε Limited use (Περιορισμένη χρήση) είτε Reusable  (Επαναχρησιμοποιούμενο)
Εικονίδιο για υγρά χημικά

• Έτος κατασκευής και χρόνος ζωής στο ράφι.
• Εύρος μεγεθών
• Σημάνσεις για άλλες ιδιότητες όπως καθορίζονται από αντίστοιχα πρότυπα(πχ. αντίσταση σε θερμότητα και φλόγες, μηχανική πρόσκρουση)

EN 13034:2005 – Ενδύματα προστασίας ενάντια σε υγρά χημικά

Ενδύματα προστασίας από χημικά που παρέχουν περιορισμένη προστασία ενάντια σε υγρά χημικά (εξοπλισμός type 6 and type PB [6])

Τύπος ενδυμάτων:

• Type 6 – ολόσωμος
• Type PB[6] – μέρους του σώματος

Σημείωση: Θα πρέπει να γίνει έλεγχος απόδοσης ενάντια στα συγκεκριμένα χημικά χρήσης – βλέπε πληροφορίες κατασκευαστή.

• σήμανση φροντίδας, ή "Non Re–Usable" = "ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑ-ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ" για είδη μίας χρήσης
• μέγεθος
• αν έχει ελεγχθεί επιπλέον και για αντίσταση σε θερμότητα και φλόγα, σήμανση σύμφωνα με το αντίστοιχο πρότυπο που χρησιμοποιήθηκε

EN 13982-1:2004 – Ενδύματα προστασίας ενάντια σε στερεά σωματίδια

Μέρος 1: Απαιτήσεις απόδοσης για ενδύματα προστασίας από χημικά που παρέχουν προστασία σε όλο το σώμα από αερομεταφερόμενα στερεά σωματίδια (ενδύματα type 5)

• Κατασκευαστής
• προσδιορισμός ή αριθμός μοντέλου –Type 5
• αριθμός και ημερομηνία αυτού του προτύπου (πχ. EN ISO 13982-1:2004)
• έτος κατασκευής και, όπου χρειάζεται, αναμενόμενη ζωή ραφιού
• προσδιορισμός μεγέθους
• Εικονίδιο για χημικά και Εικονίδιο “βλέπε οδηγίες”
• εικονίδια φροντίδας
• αν έχει ελεγχθεί για αντίσταση σε θερμότητα και φλόγα, σήμανση για το σχετικό πρότυπο που χρησιμοποιήθηκε

Σημείωση: Θα πρέπει να γίνει έλεγχος απόδοσης ενάντια στα συγκεκριμένα χημικά χρήσης – βλέπε πληροφορίες κατασκευαστή.

• σήμανση φροντίδας, ή "Non Re–Usable" = "ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑ-ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ" για είδη μίας χρήσης
• μέγεθος
• αν έχει ελεγχθεί επιπλέον και για αντίσταση σε θερμότητα και φλόγα, σήμανση σύμφωνα με το αντίστοιχο πρότυπο που χρησιμοποιήθηκε

EN 14126:2003 – Ενδύματα προστασίας

Απαιτήσεις απόδοσης και μέθοδοι δοκιμών για ενδύματα προστασίας από μεταδοτικούς παράγοντες

EN 14605:2005 – Ενδύματα προστασίας έναντι υγρών χημικών

Απαιτήσεις απόδοσης για ρουχισμό προστασίας χημικών με ενώσεις που παρέχουν προστασία από υγρά (Τύπος 3 – Type 3) ή προστασία από σπρέι/αεροσόλ (Τύπος 4 – Type 4), καθώς και αντικείμενα που παρέχουν προστασία σε μεμονωμένα μέρη του σώματος (Type PB[3] και Type PB[4])

• Κατασκευαστής
• Τύπος ενδύματος προστασίας:
• Type 3 ενώσεις με προστασία από υγρά για όλο το σώμα
• Type 4 ενώσεις με προστασία από σπρέι για όλο το σώμα
• PB[3] με προστασία από υγρά μερικώς στο σώμα
• PB[4] με προστασία από σπρέι μερικώς στο σώμα
• Εικονίδιο για προστασία από χημικά και ‘Βλέπε οδηγίες’

Σημείωση: θα χρειαστεί να ελεγχθεί η απόδοση έναντι των συγκεκριμένων χημικών που χρησιμοποιούνται – βλέπε πληροφορίες κατασκευαστή.

• Έτος και μήνας παραγωγής αν η ζωή ραφιού είναι <2 έτη
• Οδηγίες φροντίδας, ή ‘DO NOT RE–USE’ = ‘ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑ-ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ’  για είδη μίας χρήσης
• Μέγεθος

Θερμότητα, φλόγα και ηλεκτρικοί κίνδυνοι

EN 531:1995 – Ενδύματα προστασίας για εργαζόμενους στη βιομηχανία που εκτίθενται σε θερμότητα (εκτός από ενδύματα για πυροσβέστες και συγκολλητές)

EN 533:1997 – Ενδύματα προστασίας – Προστασία έναντι σε θερμότητα και φλόγα. Υλικά για περιορισμένη επιβράδυνση φλόγας

Αντικαταστάθηκε από EN ISO 14116:2008
Το πρότυπο αυτό αναφέρεται μόνο στα υλικά ή στις συναρμολογήσεις υλικών από τις οποίες κατασκευάζονται ενδύματα με περιορισμένη επιβράδυνση φλόγας. Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να εμφανίζονται στα έγγραφα του κατασκευαστή. Σημάνσεις του τύπου:
EN 533 Δείκτης επιβράδυνσης φλόγας / Ανθεκτικότητα
Δείκτης επ. φλόγας 1, 2 ή 3 – δείκτης περιορισμένης επιβράδυνσης φλόγας (το 3 είναι το καλύτερο)
Ανθεκτικότητα:

• A – υλικό με αλουμίνιο, ή
• L – δερμάτινο υλικό, ή
• X – έπειτα από καθιερωμένη διαδικασία πλύσεων (12 πλύσεις στους 75 ^oC), ή
• #X# – έπειτα από μη καθιερωμένη διαδικασία πλύσεων, πχ. 5×60 δηλώνει 5 πλύσεις στους 60 ^oC), ή
• R – έπειτα από καθιερωμένο διαποτισμό και 5 κύκλους στεγνού καθαρίσματος
• Για συναρμολογήσεις διαφορετικών υλικών:
• Ποια πλευρά δοκιμάστηκε και τους δείκτες που μετρήθηκαν
• Αν υπάρχουν υλικά δείκτη 1: Να χρησιμοποιείται μόνο επάνω από υλικά EN 533 Δείκτη 2 ή 3 και όχι δίπλα από το δέρμα

EN 1149-1:1994 – Ενδύματα προστασίας – Ηλεκτροστατικές ιδιότητες. Ειδική αντίσταση επιφάνειας (μέθοδοι δοκιμών και απαιτήσεις)

EN 1149-5:2008 – Ενδύματα προστασίας – Ηλεκτροστατικές ιδιότητες. Απόδοση υλικών και απαιτήσεις σχεδιασμού

Όπως το EN 340, καθώς και:
Εικονίδιο – για ηλεκτροστατική εκκένωση

EN 11612:2008 – Ενδύματα προστασίας – Ενδύματα για προστασία έναντι σε φλόγα και θερμότητα

Όπως το EN ISO 13688 (πλέον EN 340), καθώς και:
Εικονίδιο – για κίνδυνο θερμότητας ή φλόγας καθώς και, σε οριζόντια γραμμή κάτω από το σύμβολο, με τη σειρά:

• A# – περιορισμένη επιβράδυνση φλόγας (# = 1 ή 2 για δοκιμή ανάφλεξης εμπρός ή κάτω άκρης αντίστοιχα), και τουλάχιστον ένα από:
• B# – αντίσταση σε θερμότητα μεταγωγής (# = 1 έως 3)
• C# – αντίσταση σε θερμότητα ακτινοβολίας (# = 1 έως 4)
• D# – στάλες από λιωμένο αλουμίνιο (# = 1 έως 3)
• E# – στάλες από λιωμένο σίδηρο (# = 1 έως 3)
• F# – θερμότητα επαφής (# = 1 έως 3)

Σε όλες τις περιπτώσεις, από B έως F, ο υψηλότερος αριθμός = καλύτερο. Δίχως αριθμό, δεν υφίσταται ισχυρισμός προστασίας
Προαιρετικά:

• W## – αντίσταση ενδύματος σε υδατοπερατότητα (1 έως 3) και αντίσταση σε υδρατμούς (1 έως 3) αντίστοιχα

Αν το ισχυριζόμενο επίπεδο απόδοσης A έως W επιτυγχάνεται με χρήση συνδυασμού ενδυμάτων, κάθε ένδυμα θα πρέπει να φέρει αντίστοιχη σήμανση

EN ISO 14116:2008 – Ενδύματα προστασίας – Προστασίας έναντι θερμότητας και φλόγας – υλικά, συναρμολόγηση υλικών και ενδύματα περιορισμένης επιβράδυνσης φλόγας

Υλικά μίας στρώσης

• Σήμανση ταυτότητας κατασκευαστή
• “το υλικό συμμορφώνεται με ISO 14116 indexes 0/0/0”, αναλόγως
• δείκτης περιορισμένης επιβράδυνσης φλόγας (1 έως 3 με το 3 να έχει την μεγαλύτερη αντίσταση σε φλόγα)

Και δείκτης καθαρισμού:

• [αριθμός κύκλων] H / [θερμοκρασία οικιακής πλύσης]
• [αριθμός κύκλων] I / [θερμοκρασία βιομηχανικής πλύσης]
• [αριθμός κύκλων] C/ [διεθνές σύμβολο στεγνού καθαρίσματος], για παράδειγμα

-3/5I/75 δηλώνει υλικό με δείκτη ευφλεκτότητας 3, με 5 βιομηχανικά πλυσίματα στους 75 °C
-2/5H/60 δηλώνει υλικό με δείκτη ευφλεκτότητας 2, με 5 οικιακά πλυσίματα στους 60 °C
-3/5C/P δηλώνει υλικό με δείκτη ευφλεκτότητας 3, με 5 στεγνά καθαρίσματα με υπερχλωροαιθυλενιο
-2/0/0 δηλώνει υλικό με αλουμίνιο, δέρμα ή υλικό για μία χρήση με δείκτη ευφλεκτότητας 2 που δεν έχει υποστεί προ-επεξεργασία
-2/25H/75 δηλώνει υλικό με δείκτη ευφλεκτότητας 2, με 25 οικιακά πλυσίματα στους 75 °C

• για υλικά που δεν μπορούν να πλυθούν ή να καθαριστούν με στεγνό καθάρισμα ο δείκτης καθαρίσματος είναι 0/0
• οδηγίες για την φροντίδα και τον καθαρισμό και τις όποιες προφυλάξεις πρέπει να ληφθούν

Συναρμολογήσεις υλικών
Όπως και για εκείνα μίας στρώσης και:

• “ο συνδυασμός υλικών συμμορφώνεται με τους δείκτες ISO 14116 εξωτερικά και τους δείκτες x/x/x εσωτερικά ή
• "κάθε υλικό στον συνδυασμό συμμορφώνεται με το ISO 14116", με δείκτες x/x/x για κάθε στρώση

Η παρουσία και θέση οποιουδήποτε υλικού με δείκτη 1 θα πρέπει να αναφερθεί.
Ενδύματα
Όπως το EN 340 και για υλικά μία στρώσης/συνδυασμό υλικών καθώς και "Do not re-use" ή "Μην επανα-χρησιμοποιήσετε" για ενδύματα μίας χρήσης

EN 50286:1999 – Ενδύματα προστασίας με ηλεκτρική μόνωση για εγκαταστάσεις χαμηλών Volt

EN 60895:1997 – Αγώγιμα ενδύματα για εργασία σε ονομαστικά Volt έως 800kV a.c.

Αντικαταστάθηκε από το EN 60895:2003

• όνομα ή σήμα κατασκευαστή
• τύπος και μέγεθος
• έτος παραγωγής
• σκούρο μπλε τρίγωνο σε ανοιχτό γαλάζιο φόντο

EN 60895:2003 Αγώγιμα ενδύματα για εργασία σε ονομαστικά Volt έως 800kV a.c.και + 600 V d.c.

• παραγωγός
• τύπος και μέγεθος
• έτος παραγωγής
• σύμβολο με διπλό τρίγωνο
• αριθμός και έτος προτύπου

Ραδιενεργή μόλυνση

EN 1073-1:1998 – Ενδύματα προστασίας από μόλυνση ραδιενεργών σωματιδίων

Πέραν από τα βασικά που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχουν βεβαίως πολλά περισσότερα πρότυπα για ρούχα προστασίας εργαζομένων. Για παράδειγμα υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα που απευθύνονται σε κατηγορίες όπως είναι οι πυροσβέστες ή οι μοτοσικλετιστές.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε πάντοτε στη διάθεσή σας για να συζητήσουμε για τις ανάγκες σας και να μοιραστούμε την τεχνογνωσία μας. Αν έχετε οποιαδήποτε απορία σχετικά με Πρότυπα για ρούχα προστασίας, επικοινωνήστε μαζί μας.

---

Πηγές

Γενικά για τα πρότυπα ενδυμάτων προστασίας (στα Αγγλικά):
- http://www.hse.gov.uk/foi/internalops/oms/2009/03/om200903app7.pdf

Νομοθεσία και πληροφορίες για την υγιεινή και την ασφάλεια στην εργασία (στα Ελληνικά):
- http://www.elinyae.gr

Περισσότερες πηγές για τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (στα Αγγλικά):
- Directive 89/656/EEC – use of personal protective equipment of 30 November 1989 on the minimum health and safety requirements for the use by workers of personal protective equipment at the workplace, OJ L 393 , 30/12/1989 P. 0018 – 0028.