Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards
Βασικά πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας
Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards, καθορίζουν τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφαλείας και τις μεθόδους δοκιμών κατά τον σχεδιασμό και την παραγωγή παπουτσιών με σκοπό την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων.
Τα βασικά πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας είναι τα EN ISO 20344, EN ISO 20345, EN ISO 20346, EN ISO 20347 και οι κατοπινές προσθήκες/τροποποιήσεις τους.
EN ISO 20344 – Γενικές απαιτήσεις και μέθοδοι ελέγχου και δοκιμών
Το συγκεκριμένο πρότυπο καθορίζει
- τις γενικές απαιτήσεις και τις μεθόδους δοκιμών για τα υπόλοιπα πρότυπα
- τον τύπο των παπουτσιών ανάλογα με το ύψος: A: σκαρπίνι, Β: ημιάρβυλο, C: μπότα, D: ψηλή μπότα, E: ψηλή μπότα στο ύψος του μηρού που μπορεί και να ενώνεται με τα ρούχα του χρήστη)
- την κατηγορία τους (Class I: από δέρμα και άλλα υλικά, εκτός από εξολοκλήρου ελαστικό ή πολυμερή υλικά και Class II: εξολοκλήρου από ελαστικό ή πολυμερή υλικά).
EN ISO 20345 – Παπούτσια ασφαλείας με προστασία δακτύλων αντοχής σε πρόσκρουση 200 Joules και συμπίεσης φορτίου τουλάχιστον 15 kN
Τα συγκεκριμένα παπούτσια χαρακτηρίζονται από το γράμμα S που υποδηλώνει safety, ασφάλεια. Οι Βασικές Απαιτήσεις τους (SB) είναι προστατευτικό δακτύλων, ανθεκτικότητα σόλας στους υδρογονάνθρακες και αντιολισθητική σόλα. Ανάλογα με τις επιπλέον απαιτήσεις που καλύπτουν, το S ακολουθείται από άλλα γράμματα και αριθμούς.
EN ISO 20346 – Παπούτσια ασφαλείας με προστασία δακτύλων αντοχής σε πρόσκρουση 100 Joules και συμπίεσης φορτίου τουλάχιστον 10 kN
Αυτά τα παπούτσια χαρακτηρίζονται από το γράμμα P που υποδηλώνει protection, προστασία. Οι Βασικές Απαιτήσεις τους (PB) είναι προστατευτικό δακτύλων, ανθεκτικότητα σόλας στους υδρογονάνθρακες και αντιολισθητική σόλα. Ανάλογα με τις απαιτήσεις που καλύπτουν, το P ακολουθείται από άλλα γράμματα και αριθμούς.
EN ISO 20347 – Παπούτσια ασφαλείας χωρίς προστασία δακτύλων
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει παπούτσια που χαρακτηρίζονται από το γράμμα O που υποδηλώνει occupational, εργασίας. Οι Βασικές Απαιτήσεις τους (OB) είναι ανθεκτικότητα σόλας στους υδρογονάνθρακες και αντιολισθητική σόλα. Ανάλογα με τις απαιτήσεις που καλύπτουν, το O ακολουθείται από άλλα γράμματα και αριθμούς.
EN ISO 13287 – Αντιολισθητική σόλα
Πολλά ατυχήματα στον χώρο εργασίας οφείλονται σε γλιστρήματα. Για τον λόγο αυτό, όλα τα υποδήματα ασφαλείας, προστασίας και εργασίας θα πρέπει να διαθέτουν αντιολισθητική σόλα (SR = slip resistance). Ειδικά όταν αναγράφεται η ένδειξη SRA, υποδηλώνεται ότι το παπούτσι έχει δοκιμαστεί με την παράμετρο αντιολισθηρότητας σε πάτωμα κεραμικών πλακιδίων με διάλυμα NaLS, με την SRΒ υποδηλώνεται ότι το παπούτσι έχει δοκιμαστεί με την παράμετρο αντιολισθηρότητας σε λείο ατσάλινο πάτωμα με γλυκερίνη και με την SRC υποδηλώνεται ότι το παπούτσι έχει δοκιμαστεί και με τις δύο παραμέτρους.
Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards εξειδικευμένων εφαρμογών
Μερικά επαγγέλματα που σχετίζονται με συγκεκριμένες δραστηριότητες και κινδύνους απαιτούν τροποποιημένους τύπους υποδημάτων που καθορίζονται από τα αντίστοιχα πρότυπά τους:
ΕΝ ISO 17249:2004 – καθορίζει τις απαιτήσεις για παπούτσια ασφαλείας με αντοχή στην κοπή από αλυσοπρίονο
ΕΝ ISO 15090:2004 – καθορίζει τις απαιτήσεις για παπούτσια σχεδιασμένα για πυροσβέστες
ΕΝ ISO 13832 – αποτελείται από τρία μέρη και καθορίζει τις απαιτήσεις για παπούτσια που παρέχουν προστασία ενάντια σε χημικά
ΕΝ ISO 15090:2004 – καθορίζει τις απαιτήσεις για ηλεκτρικά μονωμένα παπούτσια ασφαλείας για εργασία σε εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης
Πρόσθετα πρότυπα (μη Ευρωπαϊκά) για παπούτσια ηλεκτρολόγων:
C.S.A. Z195 P.4.4. – Καναδικό πρότυπο που οι απαιτήσεις του προϋποθέτουν διηλεκτρική αντίσταση έως 18000V/60hz για περίοδο 1 λεπτού
ASTM 2413-11 – Αμερικάνικο πρότυπο που οι απαιτήσεις του προϋποθέτουν διηλεκτρική αντίσταση έως 20000V/60hz για περίοδο 1 λεπτού
Απαιτήσεις – Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards
Οι κατηγορίες και τα σύμβολα για τα παπούτσια ασφαλείας, προστασίας και εργασίας σχετικά με τις βασικές και πρόσθετες απαιτήσεις, όπως καθορίζονται από τα αντίστοιχα πρότυπα, περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα:
| Κατηγορία υποδημάτων | Κλάση | Απαιτήσεις | ||
| Ασφαλείας | Προστασίας | Εργασίας | ||
| EN ISO 20345 | EN ISO 20346 | EN ISO 20347 | ||
| SB | PB | OB | I ή II | Βασικές απαιτήσεις |
| S1 (S1P)* | P1 | O1 | I | – Αντιστατική ιδιότητα – Απορρόφηση μηχανικής ενέργειας στην φτέρνα – Αντίσταση στους υδρογονάνθρακες *S1P: όπως το S1 κι επιπλέον προστασία από διάτρηση στην σόλα |
| S2 | P2 | O2 | I | Όπως το S1 ή P1 ή O1, κι επιπλέον: – Αντίσταση στην υδατοπερατότητα και απορρόφηση υδρατμών |
| S3 | P3 | O3 | I | Όπως το S2 ή P2 ή O2, κι επιπλέον: – Προστασία από διάτρηση στην σόλα – Αντιολισθητική τρακτερωτή σόλα |
| S4 | P4 | O4 | II | – Αντιστατική ιδιότητα – Απορρόφηση μηχανικής ενέργειας στην φτέρνα – Αντίσταση στους υδρογονάνθρακες |
| S5 | P5 | O5 | II | Όπως το S4 ή P4 ή O4 κι επιπλέον: – Προστασία από διάτρηση στην σόλα – Αντιολισθητική τρακτερωτή σόλα |
Η κατηγορία ακολουθείται από τα σύμβολα των πρόσθετων απαιτήσεων, όπου αυτές εφαρμόζονται. Για παράδειγμα τα παπούτσια S1P καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις S1 και επιπλέον παρέχουν προστασία από διάτρηση στην σόλα. Οι πρόσθετες απαιτήσεις για παπούτσια ασφαλείας, προστασίας και εργασίας με τα αντίστοιχα σύμβολα και επισημάνσεις περιλαμβάνουν:
Απαιτήσεις σχετικά με ολόκληρο το υπόδημα:
P – Προστασία από διάτρηση στην σόλα (υπόδημα με αντι-διατρητικό ένθεμα)
C – Αγώγιμο υπόδημα
A – Αντιστατικό υπόδημα (πρέπει να σημειωθεί ότι τα αντιστατικά υποδήματα δεν εγγυώνται επαρκή προστασία από ηλεκτροπληξία, καθώς εισάγουν απλώς μία αντίσταση ανάμεσα στο πέλμα και στο δάπεδο)
I – Ηλεκτρικά μονωμένο υπόδημα
HI – Μόνωση από θερμότητα (στην σόλα, αναφορικά με τις συνθήκες θερμοκρασίες περιβάλλοντος)
CI – Μόνωση από ψύχος (στην σόλα)
E – Απορρόφηση μηχανικής ενέργειας στην φτέρνα (τακούνι)
WR – Αντίσταση στην υδατοπερατότητα (αδιάβροχο) σε όλο το υπόδημα συμπεριλαμβανομένου του σημείου που ενώνεται το άνω μέρος με την σόλα
M – Προστασία μεταταρσίου (απαίτηση μόνο σε σχέση με παπούτσια ασφαλείας ή προστασίας)
AN – Προστασία αστραγάλου
CR – Αντίσταση στην κοπή
Απαιτήσεις σχετικές με το άνω μέρος:
WRU – Αντίσταση στην υδατοπερατότητα και απορρόφηση υδρατμών
Απαιτήσεις σχετικές με το εξωτερικό μέρος της σόλας
HRO – Αντίσταση σε θερμή επιφάνεια
FO – Αντίσταση σε υδρογονάνθρακες
Πώς επιλέγουμε τα κατάλληλα παπούτσια ασφαλείας για επικίνδυνες εργασίες.
Τα παπούτσια ασφαλείας, προστασίας ή εργασίας σχεδιάζονται με σκοπό να προστατεύουν τα πέλματα και τα πόδια από διάφορους τραυματισμούς. Η σύγκρουση, η πίεση και η διάτρηση είναι οι πιο κοινοί μηχανικοί τύποι τραυματισμού των ποδιών. Η προστασία δακτύλων συχνά χρησιμοποιείται ως η έσχατη προστασία από αντικείμενα που πέφτουν, καθώς και από δυνάμεις πίεσης που επηρεάζουν τα πόδια κατά την εργασία. Η μεταλλική προστασία δακτύλων είναι η πιο δημοφιλής μορφή πιστοποιημένων παπουτσιών, ενώ είναι διαθέσιμες και ελαφρύτερες μη-μεταλλικές προστασίες δακτύλων. Επιπλέον, η μη-μεταλλική προστασία δακτύλων δεν είναι ηλεκτρικά αγώγιμη και η αντίσταση στην μεταφορά θερμότητας ή ψύχους μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στο εργασιακό περιβάλλον.
Για την αποφυγή τραυματισμών του πέλματος από πάτημα κοφτερών ή μυτερών αντικειμένων, θα πρέπει να επιλεγεί παπούτσι ασφαλείας με σόλες που παρέχουν προστασία από διάτρηση. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή μη-αποσπώμενου ένθετου στην σόλα.
Τα γλιστρήματα, σκοντάμματα και οι πτώσεις που σχετίζονται με περπάτημα σε ολισθηρή επιφάνεια και έχουν ως αποτέλεσμα τραυματισμούς όπως σπασμένα οστά ή διαστρέμματα μπορούν να μειωθούν με την επιλογή αντιολισθητικής σόλας. Η επιλογή του τύπου της σόλας είναι σημαντική. Τα εύκαμπτα παπούτσια, τα οποία επιτρέπουν τα περισσότερα στοιχεία της σόλας να έρθουν σε επαφή με την επιφάνεια βαδίσματος, καθώς και εκείνα με τα περισσότερα στοιχεία στην σόλα ανά μονάδα επιφάνειας της σόλας, είναι προτιμότερα. Η επιφάνεια της σόλας θα πρέπει να είναι λεία και επίπεδη στην επιφάνεια επαφής και δεν θα πρέπει να φθείρεται σύντομα. Όπου υπάρχουν νερά και λιπαντικά, τα τετράγωνα ή κοντά ορθογώνια σχέδια στην σόλα (‘τρακτερωτή’) παρέχουν πολύ καλά αντιολισθητικά χαρακτηριστικά.
Η εργασία σε ψυχρό περιβάλλον απαιτεί παπούτσια με θερμική μόνωση, ενώ η εργασία σε θερμές συνθήκες απαιτούν παπούτσια με αντοχή στην θερμότητα και μονωτικές σόλες. Για προστασία από πιτσιλιές λιωμένου μετάλλου όπως στην ηλεκτροσυγκόλληση, τα παπούτσια θα πρέπει να απασφαλίζουν γρήγορα (quick release).
Η προστασία των πελμάτων ή των ποδιών από χημικούς παράγοντες παρέχεται από παπούτσια που είναι αδιαπέραστα και με αντοχή σε αυτά τα χημικά. Αν ο χρήστης έρχεται σε επαφή με οργανικούς διαλύτες, τότε προτείνονται οι σόλες με αντίσταση στους υδρογονάνθρακες. Τα πιο τυπικά υλικά που χρησιμοποιούνται σε παπούτσια για προστασία από χημικούς κινδύνους είναι το φυσικό ελαστικό (rubber), το neoprene και το polyvinyl chloride (PVC). Για παράδειγμα, το φυσικά ελαστικό παρουσιάζει αντίσταση σε βάσεις, οξέα, αλκοόλες και τα περισσότερα υδροδιαλυτά χημικά. Είναι ένα εύκαμπτο υλικό που διατηρείται μαλακό σε κρύες καιρικές συνθήκες, αλλά δεν συνιστάται για διαλύτες και χημικά με βάση έλαια. Το neoprene παρουσιάζει αντίσταση στα περισσότερα λίπη, το αίμα, τα έλαια, τις αλκοόλες, τα αλκαλικά και τα καυστικά, ενώ επιδεικνύει χαμηλότερη αντίσταση στο σκίσιμο και στην διάτρηση σε σχέση με τα παπούτσια από φυσικό ελαστικό. Αναφορικά με το PVC, χαρακτηρίζεται από καλή προστασία από ζωικά λίπη, βάσεις, αλκαλικά, έλαια, πολλά οξέα, αλκοόλες και υδρογονάνθρακες πετρελαίου. Δεν συνιστάται για χρήση με τους περισσότερους διαλύτες, τις κετόνες και τις αλδεΰδες.
Από την σκοπιά του ηλεκτρισμού, τρεις κύριοι τύπου παπουτσιών είναι διαθέσιμοι, οι οποίοι είναι τα αντιστατικά, τα αγώγιμα και τα ηλεκτρικά μονωμένα παπούτσια ασφαλείας. Οι τρεις αυτοί τύποι έχουν πολύ ξεχωριστούς σκοπούς. Αυτά τα παπούτσια εργασίας θα πρέπει να επιλέγονται σε συνδυασμό και με άλλους τύπους Μέσων Ατομικής Προστασίας (ρούχα προστασίας, κράνη ή γάντια) τα οποία να πληρούν τις απαιτήσεις για ηλεκτρισμό.
Στην περίπτωση εργαζομένων που λειτουργούν σε περιβάλλον ευαίσθητο σε στατικό ηλεκτρισμό, θα πρέπει να επιλέγονται αντιστατικά παπούτσια. Ειδικά σε πιθανώς εκρηκτικές ατμόσφαιρες ή κατά την διαχείριση ευαίσθητων υλικών. Αυτοί οι τύποι παπουτσιών βοηθούν στον διασκορπισμό της συσσώρευσης στατικού ηλεκτρισμού από το σώμα. Επίσης παρέχουν ένα σχετικό επίπεδο προστασίας σε ηλεκτρικούς κινδύνους από ενεργά κυκλώματα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αντιστατικά παπούτσια δεν μπορούν να εγγυηθούν την επαρκή προστασία από ηλεκτροπληξία. Απλώς παρέχουν μία αντίσταση ανάμεσα στα πόδια και στο δάπεδο.
Για την προστασία του χρήστη σε ένα περιβάλλον όπου η συσσώρευση στατικού ηλεκτρισμού στο σώμα αναγνωρίζεται ως κίνδυνος, θα πρέπει να επιλέγονται τα αγώγιμα παπούτσια. Αυτοί οι εργασιακοί χώροι σχετίζονται με την διαχείριση εκρηκτικών ή ασταθών υλικών. Τα αγώγιμα παπούτσια κατασκευάζονται από υλικά που δεν παρουσιάζουν ηλεκτρική αντίσταση. Τα παπούτσια διασκορπίζουν τον στατικό ηλεκτρισμό από το σώμα στο δάπεδο για να μειωθεί η πιθανότητα ανάφλεξης από σπίθα στατικού ηλεκτρισμού, ασταθή χημικά, εκρηκτικά ή εκρήξιμη σκόνη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτοί οι τύποι παπουτσιών δεν εγγυώνται προστασία ενάντια σε ενεργά φορτία ή ηλεκτρικό εξοπλισμό.
Τα ηλεκτροαγώγιμα παπούτσια δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, εάν ο κίνδυνος για ηλεκτροπληξία από οποιοδήποτε ηλεκτρικό μηχανισμό ή ενεργά μέρη δεν έχει εξαλειφθεί εντελώς.
Οι συνθήκες εργασίας που σχετίζονται με δραστηριότητες με εγκαταστάσεις χαμηλής ηλεκτρικής τάσης απαιτούν ηλεκτρικά μονωμένα παπούτσια. Αυτός ο τύπος παπουτσιών χρησιμοποιείται για εργασία σε ενεργά ή κοντά σε ενεργά μέρη ή εγκαταστάσεις που δεν υπερβαίνουν τα 1 KV a.c.. Αυτά τα παπούτσια, όταν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με άλλα ηλεκτρικά μονωμένα Μέσα Ατομικής Προστασίας, όπως γάντια ή κουβέρτες, εμποδίζουν επικίνδυνα ρεύματα να διαπεράσουν τους χρήστες μέσω των ποδιών.
Η επιλογή των κατάλληλων παπουτσιών ασφαλείας, προστασίας ή εργασίας για συγκεκριμένες εργατικές απαιτήσεις είναι ουσιώδης για να διασφαλιστεί ότι τα παπούτσια θα παρέχουν επαρκή προστασία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιλογή κατάλληλων παπουτσιών θα πρέπει να είναι ενσωματωμένη και με μία διαδικασία ελέγχου που θα διασφαλίζει ότι τα παπούτσια είναι λειτουργικά πριν από την χρήση. Επισημαίνεται, τέλος, ότι οι προστατευτικές ιδιότητες των παπουτσιών επιβεβαιώνονται σε εργαστηριακές συνθήκες όταν είναι καινούργια, άρα, η λήξη του χρόνου λειτουργικότητάς τους και η φθορά τους από την χρήση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.
Διαθέτουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία σχετικά με τα παπούτσια ασφαλείας για να σας βοηθήσουμε με την κατάλληλη επιλογή.
Αν έχετε κάποια απορία σχετικά με τα πρότυπα ασφαλείας για παπούτσια προστασίας ή χρειάζεστε την βοήθειά μας για να επιλέξετε σωστά, οι εξειδικευμένοι σύμβουλοί της Axion Cotton είναι στην διάθεσή σας. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας.
Πηγές:
Γενικά για τα παπούτσια ασφαλείας:
https://en.wikipedia.org/wiki/Steel-toe_boot
Νομοθεσία και πληροφορίες για τα Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards (στα Ελληνικά):
http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/220A-94.pdf
http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/TYPOP.1103193105796.pdf
Περισσότερες πηγές για τα Μέσα Ατομικής Προστασίας και ειδικότερα τα Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards (στα Αγγλικά):
https://oshwiki.eu/wiki/Protective_footwear_%E2%80%93_requirements_selection_and_ergonomy
